حرکات اجرام آسمانی از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع) چگونه است؟
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین در جلسه اخلاق به بیان حرکات منظم و دقیق اجرام آسمانی از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع) پرداخت.
آیت‌الله عبدالکریم عابدینی در جلسه اخلاق با محوریت نهج‌البلاغه که در تاریخ 3 بهمن ماه 1403 برگزار شد، اظهار کرد: خطبه یک نهج‌البلاغه از خطبه‌های سخت و مشکل نهج‌البلاغه است و کار انسان‌ها نیست که بتوانند از عهده فهم این خطبه برآیند، اما این خطبه را با یکدیگر بررسی می‌کنیم که بگوییم ما تشنه نهج‌البلاغه هستیم و کوشش می‌کنیم تا خدا فهمی از این خطبه روزی ما کند.
وی ادامه داد: این خطبه علیرغم اینکه مشکل است، بسیار شوق‌انگیز و جذاب است و انسان را وادار می‌کند که بیشتر برای فهم آن وقت بگذارد، امیرالمؤمنین (ع) در این خطبه می‌فرماید گویا ۲ عنصر به امر خدا دست به دست هم می‌دهند تا عالم شکل بگیرد، یکی از این عناصر باد و یکی از آن‌ها آب است، البته شاید آب به معنای اصطلاح امروزی نباشد، بلکه یک مایع رمزآلود و یک حقیقت غیرقابل فهم و درک برای ماست.
امام جمعه قزوین عنوان کرد: امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید این‌ها با هم طوفان به پا کردند و غوغایی شد، حضرت این را به مشکی تشبیه می‌کند که آنقدر آن را به حرکت در می‌آورند تا کره مواد لبنی از غیر کره جدا شود، حضرت این عالم را به وسیله آن باد و آب طوفانی نشان می‌دهد، امواجی که از این‌ها ایجاد می‌شود و کفی که روی امواج قرار می‌گیرد موجب پیدایش هستی می‌گردد.
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین بیان کرد: این کار تشبیه به مشک شده تا بگوید در این میان طوفانی خداخواسته به پا می‌شود و سر و کله ستارگان، سیارات و اجرام آسمانی پیدا می‌شود، همه این اجرام آسمانی مانند آن کره‌ای هستند که از آن مایع لبنی به‌خاطر شدت حرکات پیدا می‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه می‌فرماید «وَ عَصَفَتْ بِهِ عَصْفَهَا بِالْفَضَاءِ تَرُدُّ أَوَّلَهُ -عَلَى- إِلَى آخِرِهِ وَ سَاجِيَهُ -عَلَى- إِلَى مَائِرِهِ»، یعنی این نیرو به گونه‌ای بر این مایع فشار آورد که آن را با شتاب به‌سوی فضا حرکت داد، این هیجانات، فشارها، کنش‌ها و واکنش‌ها، ابتدای این مجموعه را به سمت آخر آن رد کرد و آن قسمت مجموعه که سکون داشت و حرکت نداشت، آن را بر قسمتی که فعالیت و حرکت داشت، برگرداند تا اینکه امواج پدید آمد.
آیت‌الله عابدینی تأکید کرد: خدای متعال در آیه 9 سوره طور می‌فرماید «يَوْمَ تَمُورُ السَّمَاءُ مَوْرًا»، یعنی (روزى كه آسمان سخت در تب و تاب افتد)، خدای متعال در این آیه می‌فرماید روزی که آسمان به سختی در تحول، تحرک و تب و تاب شد، این آیه با این فضای فرمایش امیرالمؤمنین (ع) هماهنگ است.
امام جمعه قزوین تصریح کرد: در بالا اشاره شد امیرالمؤمنین (ع) در فرمایش خود از کلمه «مَائِرِ» استفاده کرده است، «مَائِرِ» یعنی چیزی که رفت‌وآمد می‌کند، امیرالمؤمنین (ع) در ادامه می‌فرماید «مَائِرِهِ حَتَّى عَبَّ عُبَابُهُ وَ رَمَى بِالزَّبَدِ رُكَامُهُ»، مکرر این اتفاق افتاده که کلمه «عَب» در مقابل «غِب» قرار گرفته است، عَب به کاری می‌گویند که مکرر اتفاق می‌افتد، غِب به کاری می‌گویند که تکرر در آن نیست.
وی یادآور شد: در کتاب شریف کافی به نقل از سلیمان جعفری آمده است که او می‌گوید من مریض شدم، به نحوی که گوشتم دائم در حال آب شدن بود، به محضر حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) وارد شدم، حضرت فرمود می‌خواهی تو را به گونه‌ای راهنمایی کنم که گوشتت به بدنت برگردد؟ عرض کردم بله، حضرت فرمود کارت این باشد که غِباً یعنی یک روز در میان به حمام برو، یک روز به حمام برو و یک روز نرو، پیوسته به حمام نرو.
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین اظهار کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه خطبه یک فرمود «وَ رَمَى بِالزَّبَدِ رُكَامُهُ»، به کف‌های روی آب «زَّبَدِ» گفته می‌شود، همچنین «زَّبَدِ» به چربی آن مایعی گفته می‌شود که در مشک می‌زنند تا کره شود و روی دوغ بیاید.
آیت‌الله عابدینی عنوان کرد: همه این جملات حاکی از این است که در این عالم غوغا به پا می‌شود، فعل و انفعالات بزرگ، سریع و کوبنده اتفاق می‌افتد توسط همان باد و آبی که امیرالمؤمنین (ع) مایه فرمایشات خود قرار دادند.
وی بیان کرد: بنابراین خدای متعال آن کف را در فضایی گسترده و وسیع می‌کند و آسمان‌ها به وسیله آن شکل می‌گیرند.
امام جمعه قزوین خاطرنشان کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه می‌فرماید «فَرَفَعَهُ فِي هَوَاءٍ مُنْفَتِقٍ»، گفته شده فتیق به معنای باز، گستردگی و گشادگی است، به افراد فصیح و سخنور، «فتیق اللسان» گفته می‌شود، به این خاطر که زبانی و وسعت استفاده از کلمات را دارند، برای مثال می‌بینیم که شاعران چقدر زیبا با کلمات بازی کرده و منظورشان را بیان می‌کنند.
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین تأکید کرد: امیرالمؤمنین (ع) در این قسمت فرموده در فضایی که جا کم نیست و مضیقه فضا وجود ندارد و هر چه بخواهیم عالم هستی گستردگی برای اعمال اراده خدا دارد.
وی تصریح کرد: حضرت در ادامه می‌فرماید «وَ جَوٍّ مُنْفَهِقٍ»، «مُنْفَهِقٍ» هم با «مُنْفَتِقٍ» هم‌آوا هستند و معنایشان به هم نزدیک است، «مُنْفَتِقٍ» از رتق و فتق می‌آید، «مُنْفَهِقٍ» نیز به معنای باز بودن، گستردگی و در تنگنا و مضیقه نبودن است،
آیت‌الله عابدینی یادآور شد: حضرت در ادامه می‌فرماید «فَسَوَّى مِنْهُ سَبْعَ سَمَوَاتٍ»، یعنی هفت آسمان را در اعتدال و استوا قرار داد، «جَعَلَ سُفْلَاهُنَّ مَوْجاً مَكْفُوفاً»، یعنی پایین‌ترینش را موج مکفوف قرار داد، گفته‌اند مکفوف یعنی اینجا دیگر باید آرام گرفت، خدای متعال می‌فرماید در زیر آسمان موجی پدید آورد تا آن‌ها را از فرو ریختن بازدارد، یعنی این پایین مثل ستون باشد، ستونی که ممکن است شما نتوانید آن را ببینید، اما وجود دارد، آن بالایی‌ها هم بر اساس این ستون پایینی آرام می‌گیرند.
امام جمعه قزوین اظهار کرد: در خطبه 211 تعبیری شبیه همین جا داریم که امیرالمؤمنین (ع) در آنجا می‌فرماید خدای متعال از این مایع سیال، یک چیز خشک و جامد ایجاد کرد، از میان این‌ها طبقات را ایجاد کرد، این‌ها رتق و بسته بود، خدا آن بسته را باز کرد و آسمان‌های هفت گانه را به وجود آورد.
وی افزود: می‌گویند فاصله بین این کره با آن کره چند سال نوری است و آدم اصلا نمی‌تواند این را تصور کند، حتی در مورد برخی کرات می‌گویند اگر امکان داشت و از وسط آن تونلی باز می‌شد، مسیر ابتدا تا انتهای آن سال‌های نوری طول می‌کشید، همه این‌ها نشان می‌دهد ما حتی نتوانسته‌ایم سر و ته آسمان اول را پیدا کنیم.
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین عنوان کرد: وقتی راجع به عظمت و بزرگی خورشید صحبت می‌کنند، بعد راجع به کراتی صحبت می‌کنند که می‌گویند خورشید در مقابل آن‌ها به اندازه یک دانه عدس در مقابل یک غول بی‌نهایت است، این در تصور و وهم انسان‌ها هم نمی‌گنجد، چه برسد اینکه بخواهند با عقل و منطق راجع به این مسائل سخن بگویند.
آیت‌الله عابدینی بیان کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه می‌فرماید «وَ عُلْيَاهُنَّ سَقْفاً مَحْفُوظاً وَ سَمْكاً مَرْفُوعاً»، حضرت در این قسمت می‌فرماید در آن بالاترین طبقه آسمان سقفی است که مورد حفاظت قرار دارد، «سَمْك» هم معنایی مشابه سقف دارد، یعنی بالایی دارد که بلندمرتبه است.
وی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم برای فهم این قسمت از آیات قرآن کریم استفاده کنیم، به آیه 32 سوره انبیاء اشاره می‌کنیم که خدای متعال فرموده است «وَجَعَلْنَا السَّمَاءَ سَقْفًا مَحْفُوظًا»، یعنی (و آسمان را سقفى محفوظ قرار داديم).
امام جمعه قزوین تأکید کرد: همچنین خدای متعال در آیه 17 سوره حجر فرموده است «وَحَفِظْنَاهَا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ»، یعنی (و آن را از هر شيطان رانده شدهاى حفظ كرديم)، این آیه یعنی هیچ دست دیگری، هیچ شیطنت و نفوذی نمی‌تواند نظامی که خدا خواسته را بر هم بزند.
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین تصریح کرد: همچنین خدی متعال در آیه 7 سوره صافات فرموده است «وَحِفْظًا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ مَارِدٍ»، یعنی (و آن را از هر شيطان خبيثی حفظ نموديم)، یعنی ما این عالم را حفظ کردیم، این‌ها چقدر شباهت دارند به آیاتی که خدای متعال می‌فرماید ما قرآن را حفظ می‌کنیم، برای مثال خدای متعال در آیه 9 سوره حجر می‌فرماید «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ»، یعنی (بىترديد ما اين قرآن را به تدريج نازل كردهايم و قطعا نگهبان آن خواهيم بود).
وی یادآور شد: خدا هم انسان را از شیطان حفظ می‌کند، هم نظام تکوین را حفظ می‌کند و هم نظام تدوین و قرآن کریم را از شر شیطان مصونیت می‌بخشد.
آیت‌الله عابدینی اظهار کرد: اینکه امیرالمؤمنین (ع) فرموده «سَمْكاً مَرْفُوعاً»، سمک به معنای ارتفاع است، به سقف خانه هم به خاطر اینکه نسبت به کف خانه بالاست، سمک گفته می‌شود.
امام جمعه قزوین عنوان کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه فرموده است «بِغَيْرِ عَمَدٍ يَدْعَمُهَا»، یعنی بی هیچ ستونی که برپایشان نگه دارد، خدا این سقف بلند را درست کرده، اما ستونی دیده نمی‌شود.
وی بیان کرد: در این قسمت «يَدْعَمُ» از ماده دعم بر وزن فهم و به معنای برپا نگه داشتن چیزی است، دعام به معنای چوب‌هایی است که به وسیله آن‌ها داربست درست می‌کنند و به هر چیزی و هر شخصی که برپا دارنده باشد دعام می‌گویند.
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین خاطرنشان کرد: ریشه این فرمایش امیرالمؤمنین (ع) در آیه 2 سوره رعد است که خدای متعال در این آیه می‌فرماید «اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى يُدَبِّرُ الْأَمْرَ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ بِلِقَاءِ رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ»، یعنی (خدا همان كسى است كه آسمان‌ها را بدون ستون‌هايى كه آن‌ها را ببينيد برافراشت آنگاه بر عرش استيلا يافت و خورشيد و ماه را رام گردانيد هر كدام براى مدتى معين به سير خود ادامه مىدهند خداوند در كار آفرينش تدبير مىكند و آيات خود را به روشنى بيان مىنمايد اميد كه شما به لقاى پروردگارتان يقين حاصل كنيد).
آیت‌الله عابدینی تأکید کرد: چرا امیرالمؤمنین (ع) این نظام آفرینش و چگونگی پیدایش و ساخته شدن آن را برای ما بیان می‌کند؟ برای اینکه همه این آیات قدرت، علم، اراده و خالقیت خدا هستند، بنابراین امیرالمؤمنین (ع) دست ما را می‌گیرد تا بتوانیم آیات الهی را در حد وسع خودمان تماشا کنیم و در این آیات بیندیشیم.
وی تصریح کرد: همه چیز در عالم دقیق است و در مدت مشخص در حرکتند، آنقدر این مدت و نظم در این حرکات خداخواسته دقیق است که اکنون دانشمندان حساب می‌کنند و برای مثال می‌گویند 700 سال دیگر در فلان ساعت و فلان دقیقه کسوف یا خسوف رخ می‌دهد.
امام جمعه قزوین یادآور شد: ما خیلی در حق خودمان، دینمان و قرآنمان ظلم کرده‌ایم که این‌ها را به همه مردم دنیا نشان نداده‌ایم، اگر نمی‌توانستیم روی نظم عالم و روی سرعت دقیق گردش زمین و خورشید حساب کنیم، چطور می‌توانستیم ادعا کنیم که یک پدیده مهم اتفاق می‌افتد؟ دانستن همه این‌ها باعث می‌شود اندیشمندان دنیا شگفت‌زده شوند و بفهمند این حقیقتی وحیانی و کلام الهی است و اوست که امور را تدبیر می‌کند؛ یکی از جاهایی که آدم می‌تواند به یقین برسد همین جاست.
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین اظهار کرد: اگر ما بخواهیم به مرحله یقین برسیم، با عبادت به این مرحله نائل می‌شویم، آن چیزی که اعتقادات دینی را در انسان مستحکم می‌کند عبادت است، ما با یقین باید به سراغ عبادت برویم، هر چقدر یقین داریم به سراغ عبادت می‌رویم و هر چقدر هم عبادتمان خالصانه‌تر باشد یقینمان قوی‌تر می‌شود، هر چقدر یقینمان قوی‌تر شود، خلوص عبادتمان بیشتر خواهد شد، یعنی این دو دائم همدیگر را تقویت می‌کنند، خدای متعال در آیه 99 سوره حجر فرموده است «وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ»، یعنی (و پروردگارت را عبادت كن تا يقين فرا رسد).
وی افزود: خدای متعال در آیه 10 سوره لقمان می‌فرماید «خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ»، یعنی (سقف رفیع آسمان‌ها را بی‌ستونی که به حسّ مشاهده کنید خلق کرده و کوه‌های بزرگ را در زمین بنهاد تا شما را نجنباند و در روی زمین انواع مختلف حیوانات را منتشر و پراکنده ساخت، و هم از آسمان آب باران فرود آوردیم و به آن آب در روی زمین نباتات پرفایده برویانیدیم).
آیت‌الله عابدینی عنوان کرد: خدای متعال در این آیه می‌فرماید خدا کوه‌ها را در زمین میخ قرار داد تا مبادا لرزش زمین آرامش شما را به هم بریزد، و در زمین از هر جنبده‌ای به حرکت در آورد و گسترد.
امام جمعه قزوین بیان کرد: آیه 164 سوره بقره نیز به این آیه مرتبط است که خدای متعال می‌فرماید «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا يَنْفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ»، یعنی (محققا در خلقت آسمان‌ها و زمین و رفت و آمد شب و روز، و کشتی‌ها که بر روی آب برای انتفاع خلق در حرکت است، و بارانی که خدا از بالا فرو فرستاد تا به آن آب، زمین را بعد از مردن زنده کرد و سبز و خرّم گردانید، و در پراکندن انواع حیوانات در زمین، و گردانیدن بادها به هر طرف و در خلقت ابر که میان زمین و آسمان مسخّر است، در همه این امور ادلّه‌ای واضح برای عاقلان است).
وی خاطرنشان کرد: قرآن گفته که همه گیاهان زوج هستند، اکنون دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که این طور است، اما آن زمان که قرآن بر قلب مبارک پیامبر (ص) نازل شد، چنین چیزی کشف نشده بود، بیان این چیزها کمک می‌کنند که فرزندانمان را یاری کنیم تا باورهایشان مستحکم شود.
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین تأکید کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه فرمود «وَ لَا دِسَارٍ -يَنْتَظِمُهَا- يَنْظِمُهَا»، گفته‌اند «دِسَارٍ» مفرد الدُسُر است، این کلمه به معنای میخ است، گفته می‌شود اروپایی‌ها تا مدتی پیش تصور می‌کردند که ستارگان میخ‌هایی هستند که به سقف آسمان زده شده تا این سقف خراب نشود، یعنی نگاهشان نسبت به تفسیر عالم فیزیک اینقدر کوته‌بینانه بوده است، اما آیات روشنگر قرآن کریم و بیانات نورانی قرآن‌های ناطق کاری کرده تا ما دچار این خطاهای رسواکننده نشویم.
آیت‌الله عابدینی تصریح کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه می‌فرماید «ثُمَّ زَيَّنَهَا بِزِينَةِ الْكَوَاكِبِ»، یعنی سپس همه این آسمان را به زیبایی ستارگان و کوکب‌ها مزین کرد، در این رابطه خدای متعال در آیه 6 سوره صافات می‌فرماید «إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ»، یعنی (ما آسمان اين دنيا را به زيور اختران آراستيم).
وی یادآور شد: همچنین خدای متعال در آیه 5 سوره ملک می‌فرماید «وَلَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَجَعَلْنَاهَا رُجُومًا لِلشَّيَاطِينِ وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِيرِ»، یعنی (و در حقيقت آسمان دنيا را با چراغ‌هايى زينت داديم و آن را مايه طرد شياطين [قواى مزاحم] گردانيديم و براى آن‌ها عذاب آتش فروزان آماده كردهايم).
امام جمعه قزوین اظهار کرد: خدای متعال در آیه 12 سوره فصلت نیز می‌فرماید «فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَأَوْحَى فِي كُلِّ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَزَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَحِفْظًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ»، یعنی (پس آن‌ها را به‌صورت هفت آسمان در ۲ هنگام مقرر داشت و در هر آسمانى كار مربوط به آن را وحى فرمود و آسمان اين دنيا را به چراغ‌ها آذين كرديم و آن را نيك نگاه داشتيم اين است اندازهگيرى آن نيرومند دانا).
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین عنوان کرد: این آیات می‌توانند به ما کمک کنند تا جملات امیرالمؤمنین (ع) را با مایه‌های قرآنی تماشا کنیم، حضرت فرمودند وقتی همه چیز سر جای خودش قرار گرفت، دیدیم که در عین اینکه هر ستاره کار خودش را می‌کند، برای ما نیز تماشایی و شگفت‌انگیز است.
وی بیان کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه می‌فرماید «وَ ضِيَاءِ الثَّوَاقِبِ»، گفته‌اند ثَّوَاقِب چیزی است که نورانی و درخشنده است، ثَّوَاقِبِ از ماده ثقب بر وزن سقف به معنای سوراخ کردن، پاره نمودن و نفوذ در چیزی است، از این جهت به ستارگان درخشان ثواقب می‌گویند که گویا نورشان در چشم آدم نفوذ می‌کند.
آیت‌الله عابدینی خاطرنشان کرد: حضرت در ادامه فرموده‌اند «وَ أَجْرَى فِيهَا سِراجاً مُسْتَطِيراً وَ قَمَراً مُنِيراً»، مُسْتَطِير یعنی آن چیزی که از خودش نور تولید کرده و منتشر می‌کند.
امام جمعه قزوین تأکید کرد: ما اکنون می‌دانیم که نور ماه متعلق به خودش نیست و آینه خورشید است، اما خورشید نورش از خودش است، این را قرآن در جاهای مختلف مطرح کرده که خورشید، سراج است اما قمر، منیر است و نورش را از خورشید تأمین می‌کند.
وی تصریح کرد: خدای متعال در آیه 16 سوره نوح می‌فرماید «وَجَعَلَ الْقَمَرَ فِيهِنَّ نُورًا وَجَعَلَ الشَّمْسَ سِرَاجًا»، یعنی (و ماه را در ميان آن‌ها روشنايى بخش گردانيد و خورشيد را چون چراغى قرار داد).
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین یادآور شد: خدای متعال در آیه 97 سوره انعام می‌فرماید «وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِهَا فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ»، یعنی (و اوست كسى كه ستارگان را براى شما قرار داده تا به وسيله آن‌ها در تاريكی‌هاى خشكى و دريا راه يابيد به يقين ما دلايل خود را براى گروهى كه مىدانند به روشنى بيان كرده).
آیت‌الله عابدینی اظهار کرد: خدای متعال در این آیه می‌فرماید ستارگان هم زینت شما و هم راهنمای شما هستند، ستاره‌شناسی یکی از علومی است که ناخداها و اهالی کشتیرانی باید بلد باشند، ستاره‌شناسی یکی از علومی است که در ارتش به‌عنوان درس‌های بسیار ویژه آموزش می‌دهند که اگر کسی در دریا یا صحرا راه را گم کرد، با دب اکبر و دب اصغر راهش را پیدا کند و جهت‌ها را تشخیص بدهد.
وی عنوان کرد: پایه‌گذار این علوم علمای قرآن و علمای تفسیری بوده‌اند، برای اینکه می‌خواسته‌اند این آیات را بفهمند و از همه مردم دنیا زودتر به سراغ این علوم رفته‌اند و این علوم از طریق مفسران اسلامی در دنیا از علوم دیگر پیشی گرفته است.
امام جمعه قزوین بیان کرد: خدای متعال در آیه 61 سوره فرقان می‌فرماید «تَبَارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّمَاءِ بُرُوجًا وَجَعَلَ فِيهَا سِرَاجًا وَقَمَرًا مُنِيرًا»، یعنی (فرخنده و بزرگوار است آن كسى كه در آسمان برج‌هايى نهاد و در آن چراغ و ماهى نوربخش قرار داد)، مطابق این آیه هر قطعه‌ای در آسمان طبق حساب و حکمت قرار گرفنه است.
نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین خاطرنشان کرد: خدای متعال در آیه 5 سوره یونس می‌فرماید «هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاءً وَالْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللَّهُ ذَلِكَ إِلَّا بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُون»، یعنی (اوست که خورشید را فروزان و ماه را تابان قرار داد، و برای ماه منازلی چون هلال، تربیع، بدر و محاق مقدّر ساخت تا شمار سال و حساب ماه، هفته، اوقات امور زندگی و تنظیم برنامه‌های معیشت را بدانید. خدا آن‌ها را جز به درستی و راستی نیافریده؛ او نشانه‌ها را برای گروهی که دانایند بدون هر گونه ابهام بیان می‌کند).
وی تأکید کرد: خدای متعال در آیه 40 سوره یس می‌فرماید «لَا الشَّمْسُ يَنْبَغِي لَهَا أَنْ تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ»، یعنی (نه خورشيد را سزد كه به ماه رسد و نه شب بر روز پيشى جويد و هر كدام در سپهرى شناورند)، این آیه یعنی هر کس باید در همان جایی حرکت کند که به او مأموریت داده شده است، سبقت گرفتن ممنوع است، همه چیز در فلک به امر خدا در جریان است.
آیت‌الله عابدینی تصریح کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه می‌فرماید «فِي فَلَكٍ دَائِرٍ وَ سَقْفٍ سَائِرٍ وَ رَقِيمٍ مَائِرٍ»، فَلَك همان آسمان است، رَقِيمٍ از وزن رَقم به معنای خط و کتابت است، یعنی ستارگان مانند کلماتی هستند که بر صفحه آسمان نوشته شده‌اند، در جای دیگری هم امیرالمؤمنین (ع) فرموده است من آسمان‌ها را بهتر از زمین می‌شناسم.